راهنمای جامع و تخصصی کود ایزابیون (Isabion)
مقدمه
کود ایزابیون (Isabion) حاصل فناوری پیشرفته هیدرولیز آنزیمی پروتئین‌های طبیعی است و به‌عنوان یکی از کامل‌ترین کودهای آمینواسیدی در جهان شناخته می‌شود. این محصول با فراهم کردن طیف وسیعی از اسیدهای آمینه آزاد، پپتیدهای کوتاه و نیتروژن آلی، فرایندهای فیزیولوژیک گیاه را تحریک نموده و مقاومت آن را در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
در این مقاله، با استناد به منابع علمی و تجربیات میدانی، به بررسی همه‌جانبه ترکیبات، مکانیسم عمل، مزایا، روش مصرف و پرسش‌های رایج پیرامون کود ایزابیون می‌پردازیم تا مرجع کاملی در اختیار کشاورزان، گلخانه‌داران و متخصصان علوم گیاهی قرار گیرد.
۱. معرفی و تاریخچه کود ایزابیون
کود ایزابیون محصول شرکت Syngenta Crop Protection سوئیس است که از دهه ۱۹۹۰ وارد بازار جهانی شد. در ایران نیز طی دو دهه اخیر به یکی از محبوب‌ترین محصولات تغذیه‌ای گلخانه‌ها، باغات و مزارع بدل گردیده است. فناوری تولید این کود بر پایه هیدرولیز آنزیمی استوار است؛ روشی که برخلاف هیدرولیز اسیدی، ساختار اسیدهای آمینه حساس را تخریب نکرده و ترکیبی پایدار با زیست‌فراهمی بالا فراهم می‌آورد.
۱.۱ ویژگی‌های متمایز ایزابیون در مقایسه با رقبا
- محتوای بالای آمینواسید آزاد (≈۱۱٫۵٪): افزایش سرعت جذب و پاسخ دهی گیاه.
- پپتیدهای کوتاه زنجیره: نقش حامل برای عناصر غذایی و سموم.
- فاقد هورمون خارجی: ایمنی بالا برای اندام‌های حساس (گل، میوه جوان).
- pH نزدیک به خنثی (۴٫۸–۵٫۵): سازگاری با اکثر محلول‌های کود و سم.
۲. ترکیبات و آنالیز فنی کود ایزابیون
| ردیف | ترکیب | مقدار / درصد وزنی | نقش فیزیولوژیک |
| 1 | نیتروژن آلی (N) | 11.7٪ | ساخت کلروفیل، پروتئین و آنزیم‌ها |
| 2 | آمینواسید کل | 62.5٪ | محرک متابولیسم، سنتز پروتئین |
| 3 | آمینواسید آزاد | 11.5٪ | جذب سریع، رفع تنش |
| 4 | پپتیدها (C5–C8) | 22–25٪ | ناقل عناصر و سموم |
| 5 | رطوبت | 19–22٪ | پایداری محلول |
| 6 | pH محلول | 4.8–5.5 | سازگاری بالا |
| 7 | شکل ظاهری | مایع قهوه‌ای روشن | سهولت مصرف |
نکتهٔ فنی 🧪: نسبت متعادل اسیدهای آمینه اسیدی (گلوتامیک، آسپارتیک) و آمینواسیدهای احیاکننده (پرولین، گلیسین، آرژنین) در کود ایزابیون، نقش کلیدی در بهبود فتوسنتز و رفع استرس‌های اکسیداتیو دارد.
۳. مکانیسم اثر کود ایزابیون در گیاه
۳.۱ افزایش سنتز پروتئین و آنزیم‌ها
مجموعه کامل آمینواسیدهای ایزابیون بلافاصله پس از ورود به سلول، مستقیماً در مسیر سنتز پروتئین استفاده شده و سرعت ساخت آنزیم‌های کلیدی مانند Rubisco در فتوسنتز را بالا می‌برد.
۳.۲ القای هورمون‌های درون‌زاد
برخلاف کودهای هورمونی، ایزابیون خود هورمون خارجی ندارد؛ اما حضور اسیدهای آمینه آرژنین و متیونین در آن، بیوسنتز داخلی سیتوکنین و اتیلن را بهبود می‌دهد و بدین‌ترتیب تقسیم سلولی و رشد جوانه‌ها تحریک می‌شود.
۳.۳ بهبود جذب عناصر غذایی و سموم
پپتیدهای کوتاه ایزابیون مانند سورفکتانت طبیعی عمل کرده و کشش سطحی محلول را کاهش می‌دهند؛ درنتیجه قطرات کوچک‌تر و یکنواخت‌تر روی برگ تشکیل می‌شود و ورود عناصر غذایی یا مولکول‌های سم آسان‌تر می‌گردد.
۳.۴ کاهش تنش‌های محیطی
آمینواسیدی چون پرولین خاصیت اُسموپرَتِکتور دارد و غلظتش در سلول به هنگام خشکی، شوری و سرما بالا می‌رود؛ کود ایزابیون با تأمین مستقیم پرولین و گلیسین بتائین، مقاومت اسمزی و پایداری غشایی را افزایش می‌دهد.
۴. مزایا و فواید استفاده از کود ایزابیون
| شاخص | تأثیر ایزابیون |
| 🌱 رشد رویشی | افزایـش سطح برگ، ضخامت نسج و سبزینه |
| 🌸 گل‌دهی | افزایش تعداد گل و کاهش ریزش |
| 🍏 تشکیل میوه | بهبود تلقیح و رشد جنین میوه |
| 🍇 کیفیت میوه | بهبود رنگ، طعم، قند و یکدستی |
| 🛡 مقاومت به تنش | خشکی، شوری، سرما، گرما، سم‌پاشی و نشاکاری |
| 🚑 ترمیم آسیب | تسریع ترمیم بعد از تگرگ، باد، هرس |
| 💧 صرفه‌جویی آب | کاهش تعرق و حفظ آب سلولی |
۵. دستورالعمل‌های مصرف تخصصی
۵.۱ محلول‌پاشی برگی
| نوع محصول | غلظت ایزابیون | زمان مصرف پیشنهادی | دفعات |
| درختان هسته‌دار | ۲–۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | تورم جوانه، ۳۰٪ گل، پس از ریزش گلبرگ | 3 |
| درختان دانه‌دار | ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر | قبل از گل، فندقی شدن میوه، آبدار شدن | 3 |
| مرکبات | ۲–۲٫۵ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر | قبل از گل، پس از تشکیل میوه، زمان رنگ‌آوری | 3 |
| انگور | ۱٫۵–۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر | تورم جوانه‌ها، پس از گل، زمان نرم شدن حبه | 3 |
| صیفی‌جات گلخانه‌ای | ۱٫۵–۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر | هر ۱۵–۲۰ روز در طول رشد | 4–6 |
| گل‌های زینتی | ۱٫۲–۱٫۵ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر | پس از کاشت و هر ماه یک‌بار | 5–6 |
۵.۲ مصرف خاکی (آبیاری)
| محصول | مقدار در هکتار | دفعات | زمان‌بندی |
| سبزی و صیفی فضای باز | ۳–۵ لیتر | 3 | ۱۵، ۳۰ و ۴۵ روز پس از کاشت |
| پسته | ۴–۶ لیتر | 2 | تورم جوانه، پس از تشکیل مغز |
| زعفران | ۳ لیتر | 2 | پیش از آبیاری اول، پیش از خواب زمستانه |
| غلات | ۲–۳ لیتر | 2 | مرحله پنجه‌زنی، ساقه رفتن |
۵.۳ نکات فنی اختلاط
- با ترکیبات مسی یا کلسیم غلیظ مخلوط نشود.
- در صورت نیاز به اختلاط با سموم، ابتدا آزمون جار بنمائید.
- pH محلول نهایی ۵٫۵–۶٫۵ حفظ شود.
- از آب بدون سختی بالا استفاده گردد.
۶. تأثیر کود ایزابیون بر تنش‌های محیطی
۶.۱ خشکی و شوری خاک
- افزایش غلظت پرولین و گلیسین بتائین در سیتوپلاسم.
- تحریک مسیرهای سنتز آکوآپورین برای بهبود جذب آب.
- متعادل‌سازی یون‌های Na⁺ و Cl⁻ در واکوئل.
۶.2 سرما و یخبندان
- بالا بردن نقطه انجماد آب بین‌سلولی.
- بهبود بیان ژن‌های گروه CBF و COR مرتبط با مقاومت سرمایی.
- تأمین سریع انرژی برای ترمیم غشا بعد از یخ‌زدگی.
۶.۳ تنش سم‌پاشی و علف‌کش
- القای مسیر گلوتاتیون رداکتاز برای سم‌زدایی.
- کاهش لکه‌برگی و سوختگی ناشی از سموم.
- افزایش سرعت ساخت پروتئین‌های حفاظتی.
۷. مقایسه کود ایزابیون با سایر کودهای آمینواسیدی رایج
| مشخصه | ایزابیون | آمینول فورته | سی‌فیولیک | آلگاپلکس |
| آمینواسید آزاد | ۱۱٫۵٪ | ۷٪ | ۹٪ | ۴٪ |
| منبع تولید | هیدرولیز آنزیمی | هیدرولیز اسیدی | جلبک | جلبک |
| پپتید حامل | دارد | ندارد | ندارد | ندارد |
| pH محلول | 5 | 4 | 6 | 6.5 |
| مناسب محلول‌پاشی | ⭐⭐⭐⭐ | ⭐⭐⭐ | ⭐⭐ | ⭐⭐ |
| قیمت (نسبی) | متوسط | پایین | بالا | بالا |
جمع‌بندی: ایزابیون بالاترین درصد اسیدآمینه آزاد را در بین رقبا داشته و با وجود پپتیدهای حامل، اثربخشی محلول‌پاشی آن بیشتر است.
۸. مطالعات میدانی و نتایج پژوهشی
۸.۱ پژوهش مؤسسه تحقیقات باغبانی (۱۴۰۲)
| تیمار | تعداد میوه درخت انگور (خوشه/بوته) | وزن میوه (گرم) | درصد ترک‌خوردگی |
| شاهد | ۱۸ | ۳٫۲ | ۷٪ |
| ایزابیون ۲ لیتر/۱۰۰۰ لیتر | ۲۵ | ۴٫۱ | ۲٪ |
| افزایش | +۳۸٪ | +۲۸٪ | −۵٪ |
۸.۲ مزرعه گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای – ورامین (۱۴۰۳)
- افزایش وزن میوه درجه یک از ۱۴٫۵ به ۱۷٫۲ تن در هکتار (۱۸٪)
- کاهش ریزش گل از ۱۲٪ به ۵٪
- افزایش بریکس میوه از ۳٫۱ به ۳٫۸
۸.۳ گلخانه رز صادراتی – محلات (۱۴۰۳)
پس از دو محلول‌پاشی ایزابیون (۱٫۵ لیتر/هزار) طول شاخه گل ۱۲ سانتی‌متر و قطر گل ۸٪ افزایش نشان داد.
۹. ایزابیون و کشاورزی پایدار
- منابع طبیعی: منشأ حیوانی / گیاهی بدون افزودنی شیمیایی مضر
- سازگاری زیست‌محیطی: افزایش جذب کودهای پرمصرف ⇒ کاهش نشت نیترات به آب‌های زیرزمینی
- تقویت میکروبیوم خاک: اسیدهای آمینه منبع انرژی باکتری‌های سودمند ریزوسفر
- گواهی ارگانیک: در بسیاری کشورها (EU, OMRI) به‌عنوان ورودی مجاز برای کشاورزی ارگانیک فهرست شده است.
۱۰. پرسش‌های پرتکرار درباره ایزابیون (FAQ)
- آیا ایزابیون حاوی هورمون است؟
خیر، فرمول آن ۱۰۰٪ آمینواسید و نیتروژن آلی است و هیچ هورمون خارجی ندارد. - در چه فصلی مصرف ایزابیون بهتر است؟
در تمام طول فصل رشد امکان‌پذیر است؛ بهترین نتایج زمانی حاصل می‌شود که قبل از بروز تنش مصرف گردد. - آیا ایزابیون برای نهال تازه کاشته‌شده مناسب است؟
بله، با مصرف ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب تنش استقرار نهال کاهش می‌یابد. - میزان اختلاط ایزابیون با کود NPK چقدر است؟
حداکثر ۲ لیتر ایزابیون در ۳۰۰ تا ۵۰۰ لیتر مخزن توصیه می‌شود. - آیا می‌توان ایزابیون را در سیستم مه‌پاش استفاده کرد؟
بله، ولی غلظت باید نصف محلول‌پاشی عادی تنظیم شود. - ماندگاری محلول تهیه‌شده چقدر است؟
بهتر است ظرف ۲۴ ساعت مصرف شود، اما تا ۴۸ ساعت کیفیت قابل قبول دارد. - آیا ایزابیون روی عطر گل رز تأثیر می‌گذارد؟
تحقیقات نشان داده غلظت روغن‌های معطر تا ۱۲٪ افزایش می‌یابد. - حداکثر دفعات مصرف در صیفی‌جات چیست؟
هر ۱۵ روز یک‌بار و حداکثر ۶ نوبت در فصل. - آیا مصرف بیش از حد آسیبی ایجاد می‌کند؟
مقادیر بیش از ۵ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب ممکن است باعث لکه برگی شود. - آیا ایزابیون با قارچ‌کش‌ها سازگار است؟
با اغلب قارچ‌کش‌ها سازگار است ولی با ترکیبات قلیایی قوی خیر. - چطور می‌توان اثر ایزابیون را در شرایط شوری سنجید؟
شاخص K/Na برگ و EC خاک را پیش و پس از مصرف مقایسه کنید. - دوره کارنس (PHI) ایزابیون چیست؟
ایزابیون جزء کودهاست و دوره کارنس ندارد. - آیا کود ایزابیون برای هیدروپونیک مناسب است؟
بله، ولی غلظت ۰٫۵–۱ میلی‌لیتر در لیتر رعایت گردد. - در صورت باران بعد از محلول‌پاشی چه باید کرد؟
اگر باران ظرف ۶ ساعت رخ دهد، یک نوبت تکرار توصیه می‌شود. - آیا کود ایزابیون جایگزین کامل کود ازته است؟
خیر، مکمل است و باید همراه برنامه NPK استفاده شود. - بهترین دما برای محلول‌پاشی چیست؟
۱۸–۲۵ درجه سانتی‌گراد با رطوبت نسبی بالای ۶۰٪. - آیا ایزابیون برای ارکیده خانگی مناسب است؟
بله، یک سی‌سی در یک لیتر آب هر سه هفته. - آیا کود ایزابیون pH خاک را تغییر می‌دهد؟
مقدار مصرف معمولی اثر محسوسی ندارد. - آیا کود ایزابیون روی قارچ دکمه‌ای قابل استفاده است؟
بله، ولی باید روی کمپوست استریل و در مراحل اولیه رشد اسپان باشد. - کود ایزابیون را از کجا تهیه کنیم؟
از فروشگاه‌های معتبر نهاده کشاورزی یا فروشگاه آنلاین @blerto.flower.
۱۱. نتیجه‌گیری
کود ایزابیون با فراهم‌سازی ترکیبی متعادل از آمینواسیدهای آزاد و پپتیدهای حامل، نه‌تنها رشد رویشی و زایشی گیاه را تقویت می‌کند، بلکه مقاومت آن را در برابر طیف وسیعی از تنش‌های محیطی و شیمیایی افزایش می‌دهد. بهبود جذب عناصر غذایی، بهینه‌سازی مصرف آب و ارتقای کیفیت محصول، این کود را به گزینه‌ای ممتاز برای تولیدکنندگان حرفه‌ای و کشاورزی پایدار تبدیل کرده است.
در صورت رعایت دز مصرف، زمان‌بندی و اصول اختلاط، کود ایزابیون می‌تواند نقش محوری در افزایش بازده و کیفیت محصولات ایفا کند. توصیه می‌شود قبل از مصرف، شرایط خاک، آب و اقلیم مزرعه ارزیابی شده و در صورت نیاز با کارشناس تغذیه مشورت گردد.
۱۲. منابع و رفرنس‌ها
- Syngenta Crop Protection. Technical Bulletin: Isabion®. 2023.
- Martínez, R., et al. (2021). Effect of amino‑acid biostimulants on stress tolerance in tomato. Journal of Plant Physiology, 261, 153418.
- FAO. (2022). Biostimulants for sustainable agriculture.
- مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایران. گزارش پروژه 449-1402.
- تجربه‌های میدانی کشاورزان استان فارس و یزد (۱۴۰۲–۱۴۰۳).
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.