🌿نگهداری گیاه فیکوس

همه‌چیز درباره گیاه فیکوس، از رازهای رشد تا اشتباهات کشنده!

مقدمه

گیاه فیکوس یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی است که به‌خاطر زیبایی و مقاومت بالا مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان به گل و گیاه قرار گرفته است. این گیاه با نام علمی Ficus  شناخته می‌شود و بیش از ۸۰۰ گونه مختلف دارد. فیکوس بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است، اما به‌راحتی در گلدان و محیط خانه نیز رشد می‌کند. برگ‌های براق و چرمی این گیاه، جلوه‌ای خاص به فضای داخلی می‌بخشد.

من شخصاً فکر می‌کنم که گیاه فیکوس یکی از بهترین گزینه‌ها برای افرادی است که می‌خواهند فضای خانه را سبز و زنده کنند. این گیاه نه‌تنها زیباست، بلکه به‌عنوان یک تصفیه‌کننده طبیعی هوا نیز عمل می‌کند. در ادامه، به بررسی کامل این گیاه، نیازهای آن و روش‌های نگهداری می‌پردازیم.

🌿معرفی گیاه فیکوس

گیاه فیکوس (Ficus) یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرطرفدارترین جنس‌ها در خانواده موراسه (Moraceae) است و شامل بیش از ۸۰۰ گونه مختلف از درختان، درختچه‌ها، تاک‌ها و گیاهان خزنده می‌شود. این گیاه از نظر تنوع، گستردگی جغرافیایی و سازگاری با شرایط مختلف آب‌وهوایی، یکی از خارق‌العاده‌ترین نمونه‌های گیاهان زینتی به شمار می‌آید. منشأ اصلی بسیاری از گونه‌های گیاه فیکوس به مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری آسیای جنوب‌شرقی، هند، مالزی، اندونزی، فیلیپین، استرالیا، آفریقای استوایی و بخش‌هایی از آمریکای جنوبی بازمی‌گردد.

در جنگل‌های انبوه و مرطوب این نواحی، فیکوس‌ها در قالب درختانی عظیم با ریشه‌های هوایی، به‌خصوص گیاه فیکوس بنجامین و فیکوس الاستیکا، رشد می‌کنند. این گیاهان اغلب نقش مهمی در اکوسیستم‌های محلی دارند، زیرا میوه آن‌ها (معروف به انجیر) منبع غذایی حیوانات بسیاری است. برخی گونه‌ها حتی با گونه‌هایی خاص از زنبورها در فرآیند گرده‌افشانی همزیستی دارند، که از نظر زیست‌شناسی پدیده‌ای منحصربه‌فرد است.

فیکوس الاستیکا که به نام‌های رایجی چون «فیکوس لاستیکی» یا «فیکوس هند» نیز شناخته می‌شود، از نواحی جنگلی شمال شرق هند و غرب اندونزی منشأ گرفته است. این گونه برای اولین بار در قرن نوزدهم وارد اروپا و سپس به سراسر جهان صادر شد و به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی شهرت یافت. دلیل این محبوبیت، زیبایی برگ‌های ضخیم و براق آن، مقاومت نسبی به شرایط محیطی، و مهم‌تر از همه سادگی در نگهداری گیاه فیکوس در محیط‌های خانگی بود.

از سوی دیگر، فیکوس بنجامین (Ficus benjamina) که منشأ آن بیشتر به کشورهای جنوب‌شرق آسیا و شمال استرالیا برمی‌گردد، به‌عنوان درختچه‌ای همیشه‌سبز با برگ‌هایی ظریف‌تر و فرم افتاده‌تر شناخته می‌شود. این گونه نیز از قرن بیستم به بعد، جایگاه خود را در طراحی داخلی، ادارات و فضاهای بسته باز کرد و به واسطه زیبایی طبیعی و تطبیق‌پذیری‌اش، مورد توجه طراحان دکوراسیون قرار گرفت.

جالب است بدانید که در سرزمین‌های بومی، برخی گونه‌های فیکوس کاربردهای دارویی، صنعتی و حتی مذهبی نیز دارند. برای مثال، فیکوس رِلیگیوزا (Ficus religiosa) در آیین بودا و هندو به‌عنوان درخت مقدس شناخته می‌شود. همچنین فیکوس الاستیکا، همان‌طور که از نامش پیداست، سابقاً منبع استخراج لاستیک طبیعی نیز بوده است.

چرا منشأ فیکوس در نگهداری آن اهمیت دارد؟

شناخت منشأ جغرافیایی گیاه فیکوس به ما کمک می‌کند تا شرایط محیطی بهتری برای آن فراهم کنیم. از آنجا که بیشتر گونه‌های فیکوس از مناطق گرم و مرطوب با نور پراکنده و خاک غنی آمده‌اند، تلاش برای شبیه‌سازی همین شرایط در فضای داخلی خانه یا محل کار، کلید موفقیت در نگهداری گیاه فیکوس است. فراهم کردن دمای معتدل، نور غیرمستقیم، رطوبت کافی و آبیاری منظم باعث می‌شود گیاه در محیط جدید نیز مانند زیستگاه اصلی خود رشد کند و شاداب باقی بماند.

🌿شرایط نگهداری گیاه فیکوس

۱. نور مناسب: چراغ رشد فیکوس شما

🔹 نور غیرمستقیم و فیلترشده (پنجره شرقی/شمالی) بهترین گزینه است.
🔹 گونه‌های برگ‌تیره (مثل الاستیکا) نور کم‌تر و گونه‌های برگ‌رنگارنگ (مثل فیکوس بنجامین ابلق) نور بیشتری نیاز دارند.
⚠️ هشدار: نور مستقیم ظهر باعث سوختگی برگ‌ها می‌شود! (لکه‌های قهوه‌ای نشانه آفتاب‌سوختگی است)
💡 راه حل کم‌نوری: استفاده از لامپ رشد LED به مدت ۸-۶ ساعت در روز.

۲. آبیاری حرفه‌ای: مرز بین زندگی و مرگ فیکوس!

💧 فاصله آبیاری: زمانی که ۳ سانت‌یمتر سطح خاک خشک شد (امتحان با انگشت).
🚫 خطای کشنده: آبیاری طبق برنامه ثابت (مثلاً هفته‌ای یکبار) بدون توجه به شرایط خاک.
🌦 تفاوت فصل‌ها:

• تابستان: هفته‌ای ۲ بار
• زمستان: هر ۲ هفته یکبار
  🔍 نشانه‌های اشتباه آبیاری:
• برگ‌های زرد + شل ⇒ آبیاری زیاد
• برگ‌های خشک + پیچیده ⇒ کم‌آبی

۳. خاک طلایی: راز ریشه‌های سالم

ترکیب ایده‌آل:

• ۴۰% خاک برگ پوسیده
• ۳۰% پرلیت/ماسه درشت
• ۲۰% کوکوپیت
• ۱۰% ورمی‌کولیت (برای نگهداری رطوبت)
  🚿 زهکشی حیاتی است: حتماً از گلدان با سوراخ‌های زهکش و زیرگلدانی استفاده کنید.

۴. کوددهی فیکوس: ویتامین‌های مورد نیاز فیکوس

1. انواع کودهای مناسب فیکوس

الف) کودهای شیمیایی

• کود NPK 20-20-20 (متعادل برای رشد عمومی)
• کود 10-15-10 (تقویت ریشه و ساقه)
• کود 30-10-10 (مخصوص فیکوس‌های جوان و در حال رشد)

ب) کودهای ارگانیک

• چای کمپوست (هر 2 هفته یکبار)
• آب آکواریوم (منبع عالی نیتروژن)
• پودر استخوان (برای تقویت ریشه)

2. برنامه کوددهی فصلی

3. روش‌های کوددهی

الف) کود مایع

1. کود را طبق دستور رقیق کنید
2. صبح زود به گیاه بدهید
3. مستقیماً روی خاک بریزید (نه روی برگ‌ها)

ب) کود جامد

• قرص‌های کندرها (3 ماهه)
• پودرهای محلول (هر 2 ماه)

4. نشانه‌های کمبود مواد مغذی

• نیتروژن: برگ‌های پیر زرد
• فسفر: رشد کم + برگ‌های کوچک
• پتاسیم: لبه‌های سوخته برگ
• آهن: زردی رگبرگ‌ها

5. 7 قانون طلایی کوددهی

1. قانون نصف دوز: همیشه کمتر از مقدار توصیه شده بدهید
2. قبل از کوددهی گیاه را آبیاری کنید
3. از کوددهی به گیاه استرس‌دیده خودداری کنید
4. هرگز در آفتاب مستقیم کود ندهید
5. کودهای مختلف را مخلوط نکنید
6. بعد از تعویض گلدان 6 هفته صبر کنید
7. همراه با آب کود را به خاک اضافه کنید

6. کودهای ممنوعه برای فیکوس

• کودهای با اوره بالا
• کودهای دامی تازه
• کودهای با درصد نیتروژن خیلی بالا

7. ترفندهای حرفه‌ای

• اسپری برگ‌ها با جلبک دریایی رقیق شده
• استفاده از ملاس برای افزایش میکروارگانیسم‌ها
• کود کلسیم ماهی یکبار برای استحکام ساقه

🌱 تجربه شخصی: ترکیب پودر موز خشک شده با خاک به عنوان منبع پتاسیم طبیعی معجزه می‌کند!

هشدار: کوددهی زیاد باعث سوختگی ریشه و تجمع نمک در خاک می‌شود. هر 6 ماه خاک را با آب فراوان شستشو دهید.

آیا سوالی درباره کوددهی فیکوس دارید؟ در بخش نظرات بپرسید 👇

۵.رطوبت مورد نیاز فیکوس!

💦 سطح مطلوب: ۶۰-۵۰% رطوبت (با دستگاه رطوبت‌سنج چک کنید)
راهکارهای افزایش رطوبت:

• غبارپاشی صبح‌گاه (نه عصر که باعث قارچ شود)
• ساخت جزیره (سینی پر از آب و سنگریزه زیر گلدان)
• همراه‌کردن با گیاهان رطوبت‌دوست مثل پتوس

۶. دما: فصل‌سنجی حرفه‌ای

🌡 محدوده ایده‌آل: ۲۵-۱۸ درجه سانتی‌گراد
⚠️ خطرات:

• زیر ۱۵ درجه ⇒ توقف رشد + ریزش برگ
• نزدیک بخاری/کولر ⇒ خشکی سریع خاک

۷. هرس و فرم‌دهی: هنر مجسمه‌سازی زنده!

✂️ بهترین زمان: اوایل بهار
نکات کلیدی:

• قطع شاخه‌های ضعیف و داخلی برای گردش هوا
• استفاده از قیچی استریل‌شده با الکل
• پوشاندن محل برش با پودر زغال برای جلوگیری از بیماری

۸. تعویض گلدان: عملیات قلب‌باز گیاه!

علائم نیاز به تعویض:

• خروج ریشه از سوراخ‌های زهکش
• کاهش رشد علیرغم کوددهی
  مراحل:
  ۱. انتخاب گلدان فقط یک سایز بزرگ‌تر
  ۲. روز قبل آبیاری کنید تا ریشه‌ها نرم شوند
  ۳. جداکردن خاک قدیمی به آرامی

۹. مقابله با آفات: جنگ تن‌به‌تن!

۱. شناسایی آفات شایع فیکوس

✅ شپشک آردآلود: توده‌های پنبه‌ای سفید روی برگ و ساقه
✅ کنه تارعنکبوتی: تارهای ریز + نقاط زرد روی برگ
✅ شته: حشرات ریز سبز/سیاه زیر برگ‌ها
✅ مگس سفید: ابری از حشرات ریز هنگام تکان دادن گیاه

۲. روش‌های طبیعی مقابله

الف) شپشک آردآلود

• پنبه + الکل ایزوپروپیل ۷۰%: آفات را مستقیم پاک کنید
• اسپری صابون: ۱ قاشق صابون مایع در ۱ لیتر آب (هر ۳ روز تکرار)
• روغن چریش (Neem Oil): ۵ قطره در آب + اسپری روی تمام سطح گیاه

ب) کنه تارعنکبوتی

• افزایش رطوبت: غبارپاشی روزانه (کنه‌ها در خشکی رشد می‌کنند)
• شستشو با فشار آب ملایم: زیر برگ‌ها را کامل بشویید
• پیشگیری: هفته‌ای یکبار برگ‌ها را با پارچه مرطوب تمیز کنید

ج) شته و مگس سفید

• تله زرد چسبنده: نزدیک گیاه قرار دهید
• اسپری سیر: ۳ حبه سیر له‌شده در ۱ لیتر آب (۲۴ ساعت خیس کنید)

۳. سموم شیمیایی (در موارد شدید)

⚠️ حالت‌های استفاده از سم:

• مایت‌کش: آبامکتین (برای کنه)
• حشره‌کش سیستمیک: ایمیداکلوپرید (برای شپشک)
• نحوه استفاده: سم را در فضای باز استفاده کنید + از ماسک استفاده نمایید

۴. قرنطینه گیاه آلوده

• گیاه بیمار را حداقل ۲ متر از سایر گلدان‌ها دور کنید
• به مدت ۴ هفته علائم را روزانه چک کنید

۵. اقدامات پیشگیرانه

🔸 بررسی هفتگی زیر برگ‌ها و ساقه‌ها
🔸 ضدعفونی قیچی هرس قبل از استفاده
🔸 اجتناب از خرید گیاهان آلوده از گلخانه‌ها

۶. درمان‌های فوری (در صورت پیشرفت آفت)

• هرس شدید شاخه‌های آلوده
• تعویض کامل خاک گلدان
• شستشوی ریشه با آب ولرم

💡 تجربه شخصی: ترکیب سرکه سیب + آب (۱:۳) برای شته‌ها معجزه می‌کند!

🌿 نکته طلایی: گیاهان قوی‌تر کمتر دچار آفت می‌شوند! تقویت فیکوس با کودهای حاوی سیلیس مقاومت آن را افزایش می‌دهد.

آیا گیاه شما هم آفت گرفته؟ نوع آفت را در کامنت بنویسید تا راهکار اختصاصی دریافت کنید!

نکته طلایی من:

فیکوس عاشق ثبات است! جابه‌جایی مکرر گلدان = ریزش برگ‌های اعتراضی!

📌 آیا می‌دانستید؟ گونه بنجامین در هوای پاک تا ۳ متر هم رشد می‌کند!

برای اطلاعات بیشتر درباره تکثیر آن یا گونه‌های نادر، کامنت بگذارید 👇

🌿سوالات رایج درباره نگهداری گیاه فیکوس (FAQ)

1. برای نگهداری گیاه فیکوس چه شرایط نوری مناسب است؟

گیاه فیکوس به نور زیاد و غیرمستقیم نیاز دارد. بهترین محل برای نگهداری گیاه فیکوس، نزدیک پنجره‌ای روشن با پرده‌ای نازک است که نور خورشید فیلتر شده به گیاه برسد. نور مستقیم می‌تواند باعث سوختگی برگ‌ها شود، در حالی که نور کم موجب ریزش برگ و کاهش رشد می‌شود.

2. آیا می‌توان فیکوس را در نور کم نگهداری کرد؟

نگهداری گیاه فیکوس در نور کم ممکن است، اما توصیه نمی‌شود. این گیاه در نور ضعیف دچار ریزش برگ، توقف رشد و کاهش سلامت کلی می‌شود. اگر نور طبیعی کم دارید، استفاده از لامپ‌های رشد گیاه توصیه می‌شود.

3. آبیاری صحیح برای نگهداری گیاه فیکوس چگونه است؟

آبیاری باید زمانی انجام شود که سطح خاک خشک شده باشد. فیکوس به آبیاری بیش‌از‌حد حساس است و در صورت ماندگاری آب در خاک، ریشه دچار پوسیدگی می‌شود. بهتر است قبل از آبیاری، رطوبت خاک را با انگشت بررسی کنید و تنها در صورت خشک بودن خاک، آب بدهید.

4. چه نوع خاکی برای نگهداری گیاه فیکوس مناسب است؟

فیکوس به خاکی نیاز دارد که زهکشی خوبی داشته باشد، مانند ترکیبی از خاک گلدانی، پرلیت و کمی پیت‌ماس یا کوکوپیت. این ترکیب باعث می‌شود آب اضافی از خاک عبور کند و ریشه دچار پوسیدگی نشود.

5. چگونه می‌توان از ریزش برگ فیکوس جلوگیری کرد؟

ریزش برگ در فیکوس معمولاً به دلیل تغییر محیط، آبیاری نامناسب، کمبود نور یا شوک دمایی اتفاق می‌افتد. برای نگهداری گیاه فیکوس و جلوگیری از ریزش برگ، از تغییرات ناگهانی دما و جابه‌جایی‌های مکرر خودداری کنید و برنامه آبیاری و نور را ثابت نگه دارید.

6. آیا فیکوس به رطوبت بالا نیاز دارد؟

بله، فیکوس بخصوص در فصول خشک سال نیاز به رطوبت نسبی دارد. برای نگهداری بهتر گیاه فیکوس، می‌توانید از دستگاه بخور سرد استفاده کرده یا یک ظرف آب کنار گیاه قرار دهید. غبارپاشی نیز می‌تواند مفید باشد، اما باید به صورت محدود و صبح‌گاهی انجام شود.

7. دمای مناسب برای نگهداری گیاه فیکوس چقدر است؟

دمای ایده‌آل برای نگهداری گیاه فیکوس بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. این گیاه به سرما حساس است و در دمای زیر ۱۵ درجه ممکن است آسیب ببیند. همچنین باید از جریان هوای سرد یا گرم (مانند کولر یا بخاری) دور نگه داشته شود.

8. چگونه فیکوس را هرس کنیم؟

هرس فیکوس باعث رشد متراکم و زیبا شدن فرم گیاه می‌شود. برای نگهداری گیاه فیکوس، هرس را در بهار یا تابستان انجام دهید. شاخه‌های ضعیف، خشک یا بیش‌از‌حد بلند را با قیچی تیز قطع کنید. مراقب باشید به تنه اصلی آسیب نزنید.

9. آیا گیاه فیکوس به کود نیاز دارد؟

بله، برای نگهداری گیاه فیکوس و رشد بهتر آن، از کودهای مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی هر ۴ تا ۶ هفته یک‌بار در فصل رشد (بهار و تابستان) استفاده کنید. در زمستان کوددهی را متوقف کنید، زیرا رشد گیاه کند می‌شود.

10. آیا تعویض گلدان در سلامت گیاه فیکوس تأثیر دارد؟

بله، تعویض گلدان برای رشد سالم فیکوس ضروری است. هر ۲ تا ۳ سال یک‌بار یا زمانی که ریشه‌ها از ته گلدان بیرون می‌زنند، باید گلدان را با نمونه‌ای کمی بزرگ‌تر و خاک تازه تعویض کنید.

11. آیا فیکوس در فضای باز هم قابل نگهداری است؟

فیکوس را می‌توان در فضای باز نگهداری کرد به شرطی که دما و نور مناسب باشد. اما در مناطق سردسیر یا در فصل سرما، بهتر است آن را به داخل خانه منتقل کنید. نور مستقیم خورشید نیز در فضای باز ممکن است به برگ‌ها آسیب بزند.

12. چگونه آفات گیاه فیکوس را کنترل کنیم؟

برای نگهداری گیاه فیکوس باید مراقب آفات رایجی مانند شپشک آردی، شته و کنه باشید. بررسی هفتگی برگ‌ها، غبارپاشی ملایم و استفاده از محلول صابون مایع رقیق‌شده یا روغن ولک برای کنترل آفات توصیه می‌شود.

13. چه علائمی نشان‌دهنده بیماری در فیکوس هستند؟

برگ‌های زرد، لکه‌های قهوه‌ای، ریزش شدید برگ یا وجود تارهای عنکبوتی از علائم بیماری یا آفت هستند. برای نگهداری سالم گیاه فیکوس، باید بلافاصله علت را شناسایی و درمان را آغاز کنید.

14. آیا فیکوس سمی است؟

بله، بیشتر گونه‌های فیکوس برای حیوانات خانگی (مانند سگ و گربه) و حتی انسان‌ها در صورت خورده شدن برگ یا شیره، سمی هستند. در نگهداری گیاه فیکوس باید آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات نگه داشت.

15. آیا گیاه فیکوس گل می‌دهد؟

معمولاً گیاه فیکوس در فضای آپارتمانی گل نمی‌دهد. این گیاه به خاطر برگ‌های زیبای خود پرورش داده می‌شود. اگر هم گل بدهد، گل‌ها بی‌ارزش و غیرزینتی هستند.

16. چرا برگ‌های گیاه فیکوس حالت آویزان و پژمرده دارند؟

این حالت ممکن است به دلیل آبیاری زیاد یا کم، شوک دمایی یا کمبود نور باشد. برای نگهداری گیاه فیکوس، باید تعادل در تمام فاکتورهای محیطی را رعایت کرد و هرگونه تغییر ناگهانی را حذف کرد.

17. آیا می‌توان فیکوس را از طریق قلمه تکثیر کرد؟

بله، تکثیر فیکوس از طریق قلمه ساقه در بهار یا تابستان امکان‌پذیر است. ساقه‌ای سالم را جدا کرده و در آب یا خاک مرطوب قرار دهید تا ریشه‌دار شود. فرایند ممکن است چند هفته طول بکشد.

18. آیا فیکوس به جابجایی حساس است؟

بله، فیکوس به تغییر مکان بسیار حساس است و ممکن است پس از جابجایی دچار ریزش برگ شود. در نگهداری گیاه فیکوس باید از تغییرات مکان مکرر خودداری کرد.

19. چه مدت طول می‌کشد تا فیکوس به محیط جدید عادت کند؟

فیکوس ممکن است بین ۲ تا ۶ هفته زمان نیاز داشته باشد تا به محیط جدید عادت کند. در این مدت ریزش برگ طبیعی است، اما اگر ادامه‌دار شد، باید شرایط نگهداری را بررسی کرد.

20. فیکوس مناسب چه نوع دکوراسیونی است؟

فیکوس با برگ‌های درخشان و فرم ایستاده‌اش، برای فضاهای مینیمال، مدرن و حتی سنتی بسیار مناسب است. در نگهداری گیاه فیکوس می‌توان از آن به‌عنوان نقطه کانونی در کنار مبل، راهرو یا حتی دفتر کار استفاده کرد.

نتیجه گیری

گلدان شما تنها یک گیاه نیست، قصه‌گویی است که رازهای زندگی را در سکوت برگ‌هایش زمزمه می‌کند. هر برگش صفحه‌ای از کتاب هنر نگهداری است؛ از نوازش نور تا تشنگی حساب‌شدهٔ خاک.

این گیاه آپارتمانی به شما می‌آموزد که:
🌿 زیبایی با صبوری می‌روید،
💧 عشق با میزان می‌بالد،
☀️ و زندگی با توجه شکوفا می‌شود.

امروز که برگ‌های براق آن را می‌نگرید، به یاد آورید:
“من هم مانند این گیاه،
برای رشد به نور محبت،
آبیاری دانایی،
و خاک غنی از تجربه نیاز دارم.”

پایان این راهنما، آغاز قصهٔ سبز شماست…
گلدانتان را بغل کنید و زمزمه کنید:
“همراه تو می‌رویم،
برگ به برگ،
آسمان را به خانه می‌آوریم.”

🌱 یک سوال: امروز کدام درس زندگی را از فیکوس خود آموختید؟

📋 جدول جامع نگهداری گیاه فیکوس (Ficus)

📊 جدول برنامه کوددهی گیاه فیکوس

📌 نکات مهم در کوددهی گیاه فیکوس:

• زمان مناسب کوددهی: همیشه صبح زود یا عصر، وقتی نور مستقیم نیست. از کوددهی در ظهر بپرهیزید.

• وضعیت خاک: قبل از کوددهی، خاک باید کمی مرطوب باشد. هرگز به خاک خشک کود ندهید.

• نوع کود: استفاده از کودهای باکیفیت مخصوص گیاهان آپارتمانی باعث جذب بهتر و رشد سالم‌تر می‌شود.

• کود جامد یا مایع؟ کود مایع سریع‌تر جذب می‌شود و برای فیکوس مناسب‌تر است، اما کود گرانوله آهسته‌رهش نیز در برخی موارد مفید است.

• کود زیستی: افزودن کودهای آلی یا بیولوژیک مانند ورمی‌کمپوست یا عصاره جلبک دریایی می‌تواند سیستم ریشه را تقویت کرده و مقاومت گیاه را بالا ببرد.